BUDVA

Budva se smatra jednim od najstarijih naselja na Jadranu. Legenda, koja svoju potvrdu ima u mnogim grčkim mitovima, kaže da je Budvu osnovao Kadmo, sin feničanskog kralja Agenona. Protjeran iz Tebe stigao je u ove krajeve na volovskoj zaprezi i osnovao Budvu.Usponi velikih mediteranskih kultura obilježili su duh ovog grada, koji se osjeća i danas, kada je Budva izrasla u jedinstveni turistički biser ovog dijela Jadrana. Kao turistička destinacija ovaj grad je poznat od davno - prvi turisti ovdje su stigli još 1923. godine, a danas Budvu često nazivaju i "metropolom turizma" jer je najposjećenija destinacija u Crnoj Gori i jedna od najposjećenijih na Jadranu. Ono što privlači ljude i dovodi ih u Budvu je prije svega nešto što je priroda darovala ovom kraju, a darovala mu je neponovljivu ljepotu sunca, mora i nisku bisernih plaža u podnožju gorostasnih planina.Panoramom budvanske rivijere rasprotranjeni su slikoviti, prirodnim ljepotama prožeti gradići koji ovom dijelu obale daju neponovljivu draž. Izdvajaju se Sveti Stefan, Miločer i Petrovac. Velika vrijednost Budve je i njeno kulturno i istorijsko nasleđe: brojni spomenici, iskopine, tvrdave, manastiri, crkve … Turistički sadržaj ovog grada obogaćuju i tradicionalne manifestacije kulture, zabave, nauke. Posebna priča je noćni život po kome je Budva takođe poznata, njene ulice i trgovi žive do duboko u noć i ako se prepustite budvanskoj večeri i krenete za ritmom koji vam srce diktira i sigurno će vam se dogoditi sjajna zabava. Na kraju tu je i tradicionalno gostoprimstvo koje ce vaš boravak ovdje učiniti još ugodnijim

Istorija i legende

Pogodan geografski položaj i blaga klima uslovili su veoma rano nastanjivanje Budvanskog područja. Najstariji, za sada poznati, tragovi materijalne kulture sa teritorije Budve (Paštrovići, Maini, i Grbalj) sežu daleko u praistoriju, u bronzano i gvozdeno doba kada su ovaj prostor nastanjivala ilirska plemena. To su brojne utvrđene gradine u kojima su živjeli ilirski ratnici u svojim zajednicama i kameni tumuli u kojima su bili sahranjivani.


Kao što ukazuju antički istorijski izvori, pisani spomenici i bogatstvo arheološkog materijala, Budva predstavlja i jedan od najstarijih urbanih centara na Jadranu, star preko 2.500 godina. Mnoštvo spomeničkog nasljeđa Antike i Srednjeg vijeka upućuju na kontinuiran i aktivan život ovog drevnog grada. Iliri, odnosno ilirsko pleme Enhelejci, smatraju se najstarijim autohtonim stanovništvom Budve. U V vijeku prije nove ere, grčki tragičar Sofokle, među prvim piscima, pominje Budvu i to kao “grad Ilirije”. U IV vijeku prije nove ere kolonizuju je Grci, kada postaje bogato trgovačko središte (emporion), dok je sredinom II vijeka prije nove ere, ili, preciznije 168. godine, osvajaju Rimljani. U I vijeku n.e. rimski pisac Plinije Stariji je pominje kao „utvrđeni grad rimskih građana“. Budva u tom periodu ima sve odlike pravog rimskog grada sa monumentalnim građevinama, popločanim ulicama i masivnim bedemima. U okviru Rimskog carstva ostaće sve do njegovog raspada 395.godine.
Nakon razornog zemljotresa koji je zahvatio budvansko područje, godine 518., Budvom počinju da vladaju vizantijski carevi (535. god.), a po Konstantinu Porfirogenitu, vizantijskom caru iz X vijeka, u IX vijeku, tačnije poslije 841.godine trajno počinju da se u njoj nastanjuju Sloveni, mada postoje podaci o nadiranju slovenskih plemena već u VII vijeku. Većinsko romansko stanovništvo se postepeno stapa sa slovenskim namećući pridošlicama hrišćansku vjeru. Kobne 841.godine, Budvu razaraju Arapi (Saraceni) napadnuvši je s mora. Postoje podaci da su je i Avari još u VI i VII vijeku napadali, pljačkali, pa i nastanjivali, tako da se jedno vrijeme i budvanski zaliv nazivao Avarorum sinus. Vizantijski car Vasilije I ( 867-886 ) istjeruje Arabljane sa istočnih obala južnog Jadrana. Svjedočanstvo relativno brzog oporavka Budve i njenog uspona u X i XI vijeku je podatak da je između 1089.godine i sredine XII vijeka postala episkopsko središte sa katedralnom crkvom Sv. Ivana Krstitelja, a kao takva bila i jedan od predmeta spora između barske i dubrovačke arhiepiskopije.

Pored Raške, prvog centra slovenske srpske države, u XI vijeku se formira i Zeta, bivši Dioklion (Duklja), zahvatavši oblast stare rimske provincije Prevalitane u okviru koje se nalazila i Budva. U toku I Krstškog rata (1096.) ovuda su prošli i logorovali Krstaši. Između 1184. i 1186. godine grad potpada pod vlast države Nemanjića i u njenom sastavu se nalazi sve do sredine XIV vijeka kada prelazi u ruke Balšića. Za vrijeme Nemanjića, odnosno vlasti Cara Dušana (prva pol. XIV vijeka), nastaje »Statut grada Budve«, kao prvi zakonodavni akt koji je Budvi obezbjeđivao izvjesnu samostalnost. U drugoj polovini XIV i početkom XV vijeka njome nakratko upravljaju, prvo Balšići, pa Radič Crnojević, pa Sandalj Hranić i, na kraju, Đurđe Stracimirović. Nakon smrti Đurđa Stracimirovića, Budva prelazi u ruke Mlečana koji je 1403. ustupaju Balši III, pod čijom se upravom sa manjim prekidima nalazila sve do 1419. godine, kada je ponovo preuzimaju Mlečani. Kratko vrijeme je u svojoj vlasti drži i despot Đurađ Branković, da bi 1442. konačno pripala Veneciji pod kojom ostaje sve do pada Republike 1797.godine. U periodu mletačke vlasti u Budvi je izgrađeno malo brodogradilište za gradnju manjih brodova za obalnu plovidbu.Najkarakterističniji antički i srednjevjekovni nazivi za Budvu su: Buthoe, Budua, Butua, Butoba, Budova i Civitas Antiqua, odnosno Stari grad. Od 1797. do 1806. godine Budva se nalazi pod okupacijom Austrije, pa zatim, od 1806. do 1807, njome vlada rusko crnogorska uprava, da bi se između 1807. i 1813. našla pod francuskom okupacijom, a onda, ponovo, pod austrijskom, pod kojom ostaje sve do 1918.godine, kada je oslobađa Srpska i Crnogorska vojska. Drugi svjetski rat odnosi brojne žrtve iz ovog kraja u borbama protiv fašističkih zavojevača. Konačno, 22. novembra 1944.godine, Budva biva trajno oslobođena.

Stari grad



Stari grad je najprivlačniji dio Budve. Podignut je na ostrvcu koje je pješčanom prevlakom bilo spojeno sa kopnom i tako preraslo u poluostrvo. Ovakva poluostrva koja su prava rijetkost nazivaju se tombolo. Među najpoznatijim tombolima je Sveti Stefan, dok se za Budvu i zaboravilo da je to bila.

Stari grad čini jedinstvenu arhitektonsku i urbanističku cjelinu koja kao naselje postoji još od antičkih vremena. Istorijski izvori, pisani spomenici i bogatstvo arheološkog materijala ukazuju na to da Budva predstavlja jedan od najstarijih urbanih centara na Jadranu, star preko 2.500 godina. Posebna atrakcija Starog grada su njegove zidine koje najvećim dijelom potiču iz srednjeg vijeka, iz perioda Mletačke vladavine. U zemljotresu 1667. g. Budva je srušena a na temeljima starih zidina podignute su nove. Još jednom su bivale oštećene u zemljotresu 1979. g. poslije kojeg je čitav grad obnovljen i uredjen. Danas urbani prostor grada odiše jedinstvom, zahvaljujući skladu spleta uličica i trgova iz kasnog srednjeg vijeka koji čine cjelinu sa čvrstim bedemima, njihovim kulama i gradskim kapijama. Tu gdje se nalaze brojne galerije, šoping centri, barovi i ugodni restorani i gdje se miris mora i pržene ribe prepliću se sa zvucima muzike u vrelini ljetnje noći svako će naći kutak za sebe. Stari grad predstavlja živi izložbeni prostor u kojem se održavaju brojne priredbe u ambijentu originalnih kaleta i nevelikih pjaca. Trg pjesnika i Grad teatar nazivi su koji ukazuju na festivalski karakter Budve.






Kada svane dan u budvanskom Starom gradu imate što vidjeti i posjetiti. Gradska tvrđava Citadela na uzvišenom je mjestu, a na njenom vrhu je ljetnja pozornica na kojoj se odigravaju nezaboravne scene i prizori Grada teatra. Citadela, potiče jos iz V – IV v.p.n.e. Na najvišoj tački je srednjevjekovna kula a pored nje je vidljiva osnova crkve Sv. Marije po kojoj je cijelo utvrdjenje – kastel – nosio naziv “Kastel Sv. Marije“. Šetnja budvanskim zidinama pružiće vam pogled na Stari grad i okolinu iz posebnog ugla. U jugoistočnom dijelu, uključujući i Citadelu, na površinski malom prostoru, nalazi se rijetko vrijedan kompleks od šest crkava iz različitih perioda istorije. Između Citadele i crkve Sv. Ivana nalaze se ostaci monumentalne trobrodne ranohrišćanske bazilike. Sv. Marija in Punta je najstarija precizno datovana gradjevina u, izgrađena je 840.g. Crkva Sv. Trojice sagrađena 1804.g. ispred ove crkve se nalazi grob poznatog književnika i diplomate Stefana Mitrovog Ljubiše, koji je zastupao ove krajeve u austrijskom parlamentu u Beču.Zanimljiva mjesta koje bi ste trebali posjetiti su: Muzej grada Budve, Moderna galerija i Spomen dom S.M.Ljubiše.